Wayne Shorter - Odyssey Of Iska (LP)

Wayne Shorters album Odyssey Of Iska is een LP uit de jazzwereld die wordt gezien als een van de meest bijzondere en experimentele projecten uit zijn vroege carrière. Dit studioalbum verscheen in het begin van de jaren zeventig en geldt als het slotstuk van Shorters eerste periode bij Blue Note Records, voordat hij de bekende jazzfusiongroep Weather Report mede oprichtte. Odyssey Of Iska onderscheidt zich door een unieke combinatie van jazz, avant-garde en vroege fusionklanken, waarmee Shorter in korte tijd zijn muzikale koers radicaal vernieuwde.

Het album is opgedragen aan Shorters dochter Iska, wat de muziek, ondanks haar abstracte en soms grillige karakter, een persoonlijke lading geeft. De klank van de LP wordt bepaald door een ongewone bezetting: naast Shorters sopraan- en tenorsaxofoon ontbreken blazerspartijen van anderen, waardoor veel ruimte ontstaat voor de ritmesectie, elektrische gitaar, marimba en vibrafoon. Muzikanten als Gene Bertoncini op gitaar, Ron Carter en Cecil McBee op contrabas en diverse percussionisten – onder wie Alphonse Mouzon en Billy Hart op drums – dragen bij aan het rijke, vaak dromerige en toch ritmisch spannende geheel.

Men hoort in Odyssey Of Iska hoe Shorter thema’s slechts globaal schetst, waarna lange improvisaties en vrije interactie tussen de muzikanten ontstaan. De sfeer van het album wordt grotendeels bepaald door de titels en opbouw van de composities. Zo opent de plaat met het nummer Wind, waarin korte motieven borrelen, verstillen en evolueren tot een sfeervolle exploratie, waarin percussie en vibrafoon een winderige, bijna etherische atmosfeer creëren. Op een ander punt volgt het indringende Storm, waarin onstuimige passages, onverwachte ritmische wendingen en prikkelende dialogen tussen de instrumenten het muzikale onweer voelbaar maken.

De compositie Calm brengt een verstild, bijna meditatief midden, waarin Shorter de luisteraar meeneemt naar momenten van reflectie en rust. Een van de opvallendste tracks op het album is De Pois Do Amour, O Vazio (‘Na de Liefde, de Leegte’), geschreven door Bobby Thomas. Hier klinkt een subtiel Braziliaans motief door, dat zich mengt met de open jazzklanken op de rest van het album. Tot slot is Joy een korte, bijna uitgelaten apotheose waarin ritme, melodie en improvisatie samensmelten tot een opgewekt slotakkoord.

Odyssey Of Iska werd uitgebracht in 1971 en is door zijn experimentele karakter en het ontbreken van traditionele jazzstructuren lang niet zo toegankelijk als eerdere werken van Shorter. Toch geldt het als een belangrijk werk binnen het genre jazz en legt het de basis voor zijn verdere muzikale experimenten in de fusion. De LP is met zijn fantasierijke klanken, vrije structuren en persoonlijke signatuur een belangrijke vingerafdruk van Wayne Shorter in de overgang tussen klassieke jazz en het grensverleggende werk dat later zou volgen.